Opdracht 9: Stripanalyse

Strip: Canales J.D., Guarnido J., Blacksad, Artic-Nation, Brussel, Dargaud-Lombard, 2003.

Beeldcompositie van de pagina

Als je deze strippagina vergelijkt met de termen die bij een filmanalyse aan bod komen, is de beeldcompositie zeker niet al te moeilijk te bespreken.
Bovenaan de pagina, in het eerste plaatje, is er al meteen sprake van een close-up. In dit geval een medium close-up. Het doel ervan is hoogstwaarschijnlijk het leggen van de focus op het personage op de voorgrond. De (pool)vos op de achtergrond is veel minder belangrijk in dit plaatje.
Op de rij eronder zien we iets vrij interessants gebeuren. Tweemaal achter elkaar wordt er een over-the-shoulder-shout gebruikt. Dit deed tekenaar Guarnido vanzelfsprekend om de intimiderende factor meer vorm te geven. In het eerste plaatje kijken we over de schouder van de antagonist naar protagonist Blacksad. In het daaropvolgende plaatje staat Blacksad recht en hoewel we nog steeds vanuit hetzelfde oogpunt kijken – zij het nu iets meer gecentreerd – zien we Blacksad nu in volle lengte en glorie. De antagonist die eerst probeerde te intimideren, wordt nu zelf volledig geïntimideerd. Je kan als lezer de spanning bijna voelen. Hoewel de conversatie tussen de twee wellicht slechts enkele seconden duurt, is de breathing space hier zeker van belang. Wanneer Blacksad rechtstaat is de breathing space zo klein tussen beide personages dat de spanning hoog oploopt, klaar om te exploderen in een verbale of fysieke confrontatie.
Vervolgens zien we dat de antagonist zich klaar maakt om de eerste klap uit te delen maar nog voor de klap aankomt springen we als lezer al naar het volgende plaatje in de rij eronder. Meteen verandert het beeld ook. De vos die in het eerste plaatje naar de achtergrond verdreven werd, komt nu naar voren als belangrijkste personage binnen het plaatje. Interessant is dat we een blik werpen op een conversatie tussen twee aanwezigen maar tegelijkertijd nog steeds in ons achterhoofd hebben dat er op enkele meters van deze personages een klap wordt uitgedeeld. Daarna zien we de aanvaller zelf over de toog vliegen. Ik denk dat er hier heel bewust gekozen is voor het niet tonen van de tegenaanval van Blacksad. Hoewel het vrij duidelijk is dat Blacksad zijn tegenspeler door de lucht heeft gegooid, wordt de fysieke confrontatie die er aan voorafging volledig door de lezer zelf bedacht.

Om het volgende plaatje onderaan de pagina te begrijpen en in een juiste context te plaatsen is het vrij noodzakelijk dat ik de daaropvolgende pagina laat zien.
Zo blijkt immers dat we ons meteen ergens helemaal anders vinden. In een andere tijd en andere ruimte. Het onderste plaatje legt de focus op een oude zwart-witfoto. Vervolgens blijkt als snel dat het een foto is die de vos vastheeft.
Het onderste plaatje – die met de foto – is in dit geval het interessantst. We zien hier namelijk een parallelle combinatie van tekst en beeld. Hoewel de oude foto in eerste instantie op dat moment nauwelijks een meerwaarde biedt aan de scène, is de tekst wel van belang.

Closure van de pagina

Qua closure zien we op deze pagina voornamelijk een overgang in tijd. De scène zelf gaat enkel over de confrontatie tussen de misdadige types en Blacksad. Elk plaatje toont dezelfde scène maar dan enkele seconden later. Alles blijft ook binnen dezelfde ruimte, in dit geval een café of iets dergelijks. Behalve bij het onderste vakje. Daar is er een enorme sprong qua tijd een ruimte ten opzichte van het vorige plaatje.

Het in beeld brengen van belangrijkste personage.

Vooraleer ik analyseer hoe de belangrijkste personages in beeld worden gebracht. Wil ik vermelden dat het belangrijkste personage in een scène zeker niet altijd het hoofdpersonage is. Ik zal me dus niet altijd toespitsen op Mr. Blacksad enkel en alleen omdat het verhaal toevallig over hem gaat.

In elk vak komt het belangrijkste personage erg duidelijk in beeld. Het is meteen duidelijk op wie de focus ligt. De ene keer op Mr. Blacksad, dan weer op zijn tegenspeler en op een ander moment de poolvos. De personages die wel aanwezig zijn maar niet van belang zijn worden weggestoken op de achtergrond of in een hoekje geduwd. Voorbeelden hiervan zijn de poolvos die op de achtergrond verschijnt, de sidekick van Blacksad die in het tweede plaatje in zijn stoel probeert te verdwijnen, de barman die wel enkele woorden zegt maar voor de rest een beetje opgaat in de achtergrond.
Over de sidekick in het tweede plaatje valt trouwens nog meer te zeggen. Het paatje zelf is een erg interessant aspect om te analyseren. Wie zien dat de tegenspeler wat krom staat en vrij gecentreerd afgebeeld wordt. Die bewust gekozen houding geeft hem iets dreigends. De sidekick probeert geen aandacht te trekken en het lijkt wel alsof hij uit het plaatje zou willen kruipen als dat zou kunnen. Die manier van afbeelden zorgt ervoor dat hij erg bang overkomt. Blacksad daarentegen neemt met zijn grote postuur bijna de helft of minstens twee derde van plaatje in. Hij zit er ook nogal nonchalant bij en lijkt zich bijna niets aan te trekken van de dreigende sfeer.

De sfeer

Voor ik aan deze opdracht begon wist ik niets van het bestaan van deze stripreeks af. Ik heb de titel enkel uit de lijst gekozen omdat hij vrij mysterieus klonk.
Wat me meteen verraste was dat hier enkel dieren aan bod komen. Er wordt vaak gesproken over ‘de mensen’ maar dat zijn de dieren zelf. Ik denk ook niet dat het verhaal gezien moet worden als iets dat zich binnen een sprookjesachtige dierenwereld afspeelt. Ik heb het idee dat dit gewoon een verhaal over mensen in een hedendaagse samenleving is waarbij dieren slechts de vertolkers van deze mensen zijn. Dat geeft al meteen een heel aparte sfeer.
Maar vooral het verhaal zelf bepaalt de sfeer. Het thema spits zich toe op misdaad – het is per slot van rekening een detectivestrip – en openbaar racisme. Dat is sowieso al een vrij zwaar en donker thema. De verwijzingen naar de KKK een beetje verder in de strip zijn ook zeker niet mis te verstaan. Ik denk dan ook dat Blacksad een vorm van maatschappij kritiek geeft. Dat het dit doet aan de hand van dieren vind ik juist een meerwaarde. Het gebruik van dieren elkaar afmaken omwille van de kleur van hun vacht en de dierlijke vertoningen zoals het ontbloten van tanden en dreigen met klauwen vind ik een enorm sterk beeld.
De sfeer trekt met het thema en verhaal alleen al de aandacht. Maar het bewuste gebruik van dieren en de werkelijk prachtige tekenstijl zijn voor mij niet minder dan versterkende elementen in deze hoogst opmerkelijke strip.